You are currently viewing Czym się różni psycholog od psychoterapeuty i psychiatry?

Czym się różni psycholog od psychoterapeuty i psychiatry?

Kto czym się zajmuje, jakie ma kompetencje, gdzie pracuje. Kiedy szukać pomocy u psychologa, psychologa klinicznego, a kiedy u psychiatry? Różnica między  specjalistami a psychoterapeutą pokazana w formie graficznej (jasno i czytelnie). 

Kim jest psychiatra, psycholog, psycholog kliniczny, psychoterapeuta?

Szukam pomocy cz. 1

Czym się różni psycholog od psychoterapeuty i psychiatry? Czym się zajmuje psycholog kliniczny i czym się różni od psychologa? Jakie uprawnienia ma psycholog? Z jakim problemem udamy się do psychologa? Jakiego rodzaju pomocy będziemy szukać u psychologa, a kiedy właściwszą opieką okaże się pomoc psychiatry? Kiedy pójść do psychiatry? Różnica między psychologiem a psychoterapeutą. Kto może być psychoterapeutą?

 

Tytułem wstępu

Nie mamy problemu, gdy kaszlemy i mamy katar. Po prostu idziemy do internisty. Gdy mamy problem z prawem idziemy do prawnika. Gdy boli nas kręgosłup to pewnie pójdziemy do internisty. On najwyżej skieruje nas do ortopedy. A cóż, ortopeda może nas skierować na rehabilitację. Pomimo wszelkich trudności związanych z NFZ, nie mamy raczej problemów z czym i do jakiego lekarza się udać. Gorzej, gdy nasze trudności wynikają z naszych (lub naszych bliskich) problemów natury psychicznej. Gdy cierpimy na bezsenność, mamy obniżony nastrój, zmieniliśmy pracę i gorzej funkcjonujemy, gdy zaczynamy być drażliwi, podejrzliwi. Gdy nasze dzieci mają problemy w szkole, z rówieśnikami lub zaczynają się nadmiarowo odchudzać. I tak można jeszcze wymieniać…

Zdrowiem psychicznym zajmuje się bardzo wielu specjalistów i trudno nam czasem zdecydować do kogo mamy się udać. Co gorsza, kolejki na NFZ do specjalistów są gigantyczne. Nawet, gdy mamy fundusze to i tak chcielibyśmy wiedzieć kogo właściwie szukać, do kogo zwrócić się ze swoim problemem. Inna sprawa, że z tego co obserwuję, spora część z nas, ma po prostu problem z tym, aby nie mylić tych wszystkich specjalistów od zdrowia psychicznego. I chociaż rozumiem, że z punktu widzenia osoby, która po prostu potrzebuje PILNIE pomocy, nie ma znaczenia, czy psychoterapeuta albo psycholog to „doktor”, to jednak warto wiedzieć jaki zakres kompetencji ma każdy ze specjalistów, którzy mają nam pomóc. Niestety tutaj odpowiedzialność jest w dużej mierze również nasza, bo – jak to mówią prawnicy – nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem, a w końcu w obszarze psychiki nie warto się „pomylić”.

Skoro już użyłam tego słowa – „prawo”, warto się na chwilę przy nim zatrzymać. Niestety do tej pory prawnie nie funkcjonuje zawód psychologa czy psychoterapeuty. I chociaż ustawa o zawodzie psychologa „niby” jest, to jednak zwyczajnie nie obowiązuje w świetle prawa. Dramat w obszarze tych zawodów polega, więc głównie na tym, że każdy może siebie nazywać psychologiem czy psychoterapeutą, obojętne, czy ma odpowiednie wykształcenie, czy nie. Z jednej strony „wszystko w porządku”, bo każdy może sobie otworzyć własny gabinet, wywiesić tabliczkę i zacząć przyjmować, chociaż ukończył np. tylko dwuletnie studium z psychologii albo kurs terapii (nie mylić z psychoterapią!). Z drugiej jednak warto być świadomym do jakiego specjalisty się udajemy. I chociaż wśród psychoterapeutów zgadzamy się z tym, że jednym z najważniejszych czynników leczących w psychoterapii jest relacja psychoterapeutyczna między Klientem/Pacjentem a psychoterapeutą to nie jest ona wystarczająca! Krótko – w obszarze zdrowia psychicznego lepiej nie pozwolić sobie „majstrować” przez pseudo-specjalistów.

Na szczęście z pomocą przychodzą regulacje Narodowego Funduszu Zdrowia, dzięki czemu np. idąc do PZP mamy pewność, że psycholog ukończył 5 letnie studia.  

Do Rzeczy

Poniżej zamieszczone są dwa diagramy, na których pojawiają się „nazwy” różnych specjalistów. Kolorem niebieskim oznaczony jest psychiatra. Kolor czerwony jest zarezerwowany dla psychologa, a zielony dla psychologa klinicznego. Ponieważ chcemy też odpowiedzieć na pytanie kim jest psychoterapeuta, więc już na wstępie zaznaczymy sobie osoby z innym wykształceniem – kolor fioletowy. Na fioletowo będziemy mieć zatem w domyśle: pedagoga, socjologa, familiologa, filozofa, pracownika socjalnego, dziennikarza, pielęgniarza i innych specjalistów z tytułem mgr, którzy ukończyli studia wyższe. Na początku nam się to nie przyda, ale ostatecznie jest to ważne, więc lepiej od razu „rzucić na to okiem”.

Pierwszy diagram

Tutaj odpowiemy sobie na pytania – kim jest psychiatra? Kto może posługiwać się tytułem psychologa? Kim jest psycholog kliniczny? Jakie uprawnienia ma psycholog a jakie psychiatra? Jaka jest różnica pomiędzy uprawnieniami psychologa a psychologa klinicznego? Czym się różni psycholog od psychiatry? U kogo i kiedy szukać pomocy? Gdzie możemy spotkać wyżej wymienionych specjalistów?

Spójrzmy sobie na poniższy diagram, bo najprościej i najbardziej obrazowo pokazuje różnice. Potem wrócimy do paru kwestii.

Czym się różni psychoterapeuta od psychologa? Czym się zajmuje psychiatra? www.psychoterapia-kopec.pl
Kliknij, aby powiększyć

Oczywiście każdy specjalista w ramach swojego zawodu może także edukować, zajmować się badaniami, etc.

Psychiatra, psycholog, psycholog kliniczny bardzo często ze sobą współpracują, dlatego zarówno psychiatra może nas skierować do psychologa, jak i psycholog do psychiatry.

Lekarz psychiatra

Jego kształcenie trwa ok 11 lat.

Tutaj warto wspomnieć tylko, że jeżeli mamy problem z dzieckiem czy nastolatkiem: nadpobudliwość, obniżony nastrój, problemy z odżywaniem (np. bardzo szybkie chudnięcie, niechęć do jedzenia, wykonywanie dużej ilości ćwiczeń fizycznych, jedzenie i wymiotowanie, objadanie się 'bez końca” i potem wymiotowanie), bezsenność, bardzo duża drażliwość praktycznie nie tylko w domu, ale i w szkole, łącząca się np. z agresywnym zachowaniem etc. TO KONIECZNIE PAMIĘTAJMY, ABY UDAĆ SIĘ DO PSYCHIATRY  o ukończonej specjalizacji DZIECI I MŁODZIEŻY!

Do lekarza psychiatry powinniśmy się udać w szczególności, gdy nasilenie naszych objawów jest tak duże, że znacząco ogranicza (lub uniemożliwia) nam nasze dotychczasowe (przed objawami) funkcjonowanie.

Przykładem może być sytuacja, w której objawy bulimiczne są tak nasilone, że skutecznie zakłócają rytm naszego dnia lub mogą powodować rozchwianie elektrolitów, co wiąże się z zagrożeniem życia. Inne przykłady: skrajne wychudzenie (zagrożenie zdrowia i życia), intensywne myśli rezygnacyjne, uporczywe przekonania, że ludzie zagrażają naszemu zdrowiu lub życiu (chcą nam zrobić krzywdę), nasilony lęk uniemożliwiający nam w dużym stopniu funkcjonowanie np. całkowite ograniczenie wychodzenia z domu, wycofanie prawie całkowicie z relacji z innymi ludźmi, również odsunięcie się od osób, z którymi wcześniej bardzo lubiliśmy spędzać czas, przedłużająca się bezsenność skutkująca zaniedbaniami w obszarze życia rodzinnego lub zawodowego.

Konsultacja z psychiatrą będzie również odpowiednia, gdy zastanawiamy się, czy nie przydałaby się nam pomoc w postaci lekarstw. Tutaj warto podkreślić, aby – jeśli to jest możliwe – unikać proszenia o leki psychiatryczne lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli już mamy taką silną potrzebę, aby skorzystać z farmakoterapii to najwłaściwsza będzie wizyta u psychiatry. W ramach NFZ nie potrzeba skierowania

Psychiatra nas zdiagnozuje i gdy zajdzie taka konieczność postawi nam rozpoznanie wg ICD-10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych), dzięki czemu będzie mógł nam wystawić receptę na lekarstwa.

Psychiatra NIE przeprowadza testów diagnostycznych np. osobowości MMPI-2 (Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości) !

Warto dodać, że to żaden wstyd udać się do psychiatry. Jest to lekarz jak każdy inny tylko zajmuje się obszarem związanym z psychiką. Ten specjalista naprawdę może nam pomóc!

Psycholog

Jego kształcenie trwa 5 lat.

Tutaj warto wspomnieć, że bardzo często psycholog dokształca się w ramach kierunku swojego rozwoju zawodowego w różnych obszarach. Dlatego też możemy spotykać psychologów, którzy ukończyli również studia podyplomowe z zarządzania i zajmują stanowiska kierownicze w firmach. Nie każdy psycholog będzie zajmował się pomocą psychologiczną (szeroko rozumianą) i będzie pracował w jednostkach, zajmujących się zdrowiem psychicznym.

Do psychologa powinniśmy się udać, gdy po prostu potrzebujemy pomocy np.:
  • psycholog szkolny, gdy mamy jakieś trudności z naszym dzieckiem (szkolne lub z jego zachowaniem);
  • psycholog w przedszkolu, gdy chcemy np. uzyskać jakieś wskazówki odnośnie naszego małego skarba;
  • psycholog w szpitalu, gdy potrzebujemy wsparcia dla siebie lub naszego bliskiego, gdy np. leżymy w szpitalu bardzo ciężko chorzy;
  • psycholog w DPS (Dom Spokojnej Starości), gdy potrzebujemy dowiedzieć się czegoś o naszym bliskim;
  • psycholog w MOPS (Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej) lub GOPS (Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej), gdy potrzebujemy pomocy w związku z naszą trudną sytuacją rodzinną;
  • psycholog w PZP (Poradnia Zdrowia Psychicznego), gdy cierpimy, przeżywamy różnego rodzaju trudności, cierpimy na problemy w obszarze zdrowia psychicznego;
  • psycholog w PPP (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna), gdy potrzebujemy wsparcia dla naszego dziecka w związku z nauką, etc.

Psycholog w zależności od miejsca, w którym pracuje i uprawnień, które posiada, zajmuje się diagnozą psychologiczną i orzecznictwem np. wydaje orzeczenie o zdolności kierowania pojazdem, w sprawach dotyczących pozwolenia na broń, a także pisze opinie np. dotyczące uzależnienia od alkoholu, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka etc.

Gdy chcemy się udać do psychologa na NFZ potrzebujemy skierowania. Ogólnie w ramach psychologicznych świadczeń zdrowotnych psychologów możemy spotkać w lecznictwie otwartym i zamkniętym, na oddziałach dziennych, w sanatoriach, ośrodkach rehabilitacyjnych, hospicjach, poradniach, domach pomocy społecznej, w lecznictwie odwykowym.

W ramach swoich oddziaływań psycholog zajmuje się poradą psychologiczną, konsultacjami psychologicznymi, terapią psychologiczną (nie mylić z psychoterapią!), rehabilitacją psychologiczną, a także psychoterapią po ukończeniu (lub po 2 roku) 4-5 letniej szkoły psychoterapii.

Psycholog NIE ma uprawnień do postawienia nam rozpoznania wg ICD-10.

Psycholog MA uprawnienia do przeprowadzanie testów diagnostycznych np. osobowości MMPI-2 (Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości) !

Psycholog kliniczny

Jego kształcenie trwa ok 9 lat.

W skrócie to taki „zaawansowany” psycholog, który ma szersze uprawnienia, jeśli chodzi o obszar zdrowia psychicznego. Praktycznie każda placówka, zajmująca się zdrowiem psychicznym ma obowiązek zatrudnienia psychologa klinicznego.

Do psychologa klinicznego np. o specjalizacji – neuropsycholog, czyli inaczej do neuropsychologa udamy się, aby zdiagnozować, zbadać nasze funkcje poznawcze (uwaga, pamięć, myślenie, postrzeganie). To u neuropsychologa dowiemy się, czy np. nasz bliski cierpi na otępienie, chorobę Alzheimera, jak możemy wspierać jego funkcje poznawcze. Psycholog kliniczny może również zająć się terapią psychologiczną (nie mylić z psychoterapią!) zaburzonych funkcji poznawczych i wykonawczych, a także terapią psychologiczną (nie mylić z psychoterapią!) zaburzonych funkcji osobowościowo-emocjonalnych (oddziaływania podtrzymujące)

Psycholog kliniczny MA uprawnienia do postawienia nam rozpoznania wg ICD-10.

Psycholog kliniczny MA uprawnienia do przeprowadzanie testów diagnostycznych np. osobowości MMPI-2 (Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości) !

TYTUŁ mgr

Nie będziemy się tym tutaj bardziej zajmować. Warto tutaj tylko dodać, że jest to osoba z wyższym wykształceniem. Może to być pedagog zarówno szkolny jak i nauczyciel. Może to być pielęgniarka, która również ukończyła dodatkową specjalizację np. z psychiatrii. Może to być ktokolwiek inny, kto ukończył studia humanistyczne czy z obszaru nauk społecznych albo nawet medycyny.

Do sedna sprawy

Kim jest psychoterapeuta? Kto może prowadzić psychoterapię? Kto może nazywać siebie psychoterapeutą? Kto NIE jest psychoterapeutą nawet, jeśli mówi, że prowadzi (psycho)terapię.

Drugi diagram

Drugi diagram przedstawia naszych trzech wyżej wymienionych i omówionych specjalistów, a także postać z TYTUŁEM mgr. Spójrzmy teraz zatem na drugi poniższy diagram, bo w sumie on nas najbardziej interesuje.

Kto może tytułować się psychoterapeutą? Kto może prowadzić psychoterapię? www.psychoterapia-kopec.pl
Kliknij, aby powiększyć

Teraz nam się sprawa trochę bardziej skomplikuje. To co już wiemy, to kto, jakie ma wykształcenie i jakie uprawnienia, a także gdzie może pracować.

Podkreślmy to co jest napisane u samej góry drugiego diagramu:

psychiatra, psycholog, psycholog kliniczny ani ŻADNA osoba z tytułem mgr po ukończonych studiach humanistycznych, społecznych czy z obszaru medycyny 

NIE MA PRAWA NAZYWAĆ SIEBIE PSYCHOTERAPEUTĄ! 

 NIE MA PRAWA PROWADZIĆ PSYCHOTERAPII!

mgr

ukończone studia: psychologia, medycyna, nauki społeczne i humanistyczne (często również studia podyplomowe czy specjalizacje)

Szkolenie z Psychoterapii

ukończenie ok. 4-5 letniej Szkoły Psychoterapii lub bycie w jej trakcie (najczęściej po 2 roku)

prowadzenie psychoterapii

teoria, doświadczenie własne (najczęściej w formie obowiązkowej psychoterapii), superwizje (grupowe i indywidualne), praktyka, staż kliniczny

PSYCHOTERAPEUTA

 

PSYCHOTERAPEUTA

Powtórzmy zatem to co widnieje na drugim diagramie.

Aby PSYCHIATRA, PSYCHOLOG, PSYCHOLOG KLINICZNY czy osoba z TYTUŁEM mgr mogła nazywać siebie psychoterapeutą MUSI ukończyć lub być w trakcie specjalistycznego szkolenia z psychoterapii. Dopiero wówczas może prowadzić psychoterapię. 

Terapia psychologiczna, terapia pedagogiczna nie są tożsame z psychoterapią! Ponieważ jednak wyjaśnienie tych terminów dokładnie wykracza daleko poza ten wpis, pozostańmy tylko na tym, że nie każdy kto mówi o sobie psychoterapeuta faktycznie ma uprawnienia do prowadzenia psychoterapii.

Aby wystarczająco już na „wstępie” przed kolejnym wpisem, a jednocześnie na „zakończenie” obecnego, podkreślić jak ważne jest słowo PSYCHOTERAPIA PSYCHOTERAPEUTA warto zerknąć na stronę Polskiej Federacji Psychoterapii (Kto JEST, a kto nie jest psychoterapeutą), która na swojej stronie umieściła praktycznie większość przykładowych certyfikatów z różnych szkół psychoterapii. To co warte zauważenia to fakt, że na każdym z nich jest wyraźnie napisane – PSYCHOTERAPEUTA. 

Ponieważ psychoterapii, jej rodzajów, jest bardzo wiele, a i wśród tych rodzajów występują (niekiedy) znaczne różnice w kształceniu, przyjrzymy się dokładniej temu w kolejnym wpisie. 

Zakończenie

(zapowiedź Szukam pomocy cz. 2)

Więcej na temat odpowiedzi na pytania:

Jaka jest różnica między słowem TERAPIA a PSYCHOTERAPIA? Jakie są rodzaje TERAPII? Jakie mamy nurty w PSYCHOTERAPII? Jak wygląda kształcenie psychoterapeuty? Czym się różni psychoterapeuta z certyfikatem od psychoterapeuty w trakcie certyfikacji? Co to znaczy, że psychoterapeuta jest w trakcie szkolenia? Gdzie można uzyskać certyfikat psychoterapeuty? Czy każda szkoła psychoterapii daje możliwość prowadzenia psychoterapii w ramach NFZ?

…w kolejnym wpisie, który będzie bardzo długi, bo krótki być nie może, już wkrótce – „Awantura o Słowo, czyli jak Słowa się scaliły, pomieszczały i zagubiły”.

Podziel się:

Dodaj komentarz